W dniu 28 lipca 2023 roku wprowadzono istotne zmiany dotyczące kluczowych aspektów dziedziczenia, niegodności dziedziczenia oraz procesu odrzucenia spadku w imieniu małoletnich.
Zmiana w art. 928 §1 kodeksu cywilnego rozszerza katalog sytuacji, które mogą skutkować uznaniem spadkobiercy za niegodnego dziedziczenia. Teraz sąd może wykluczyć spadkobiercę z dziedziczenia w przypadku popełnienia ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy, nakłonienia go do zmiany testamentu lub uniemożliwienia mu jego sporządzenia, a także w przypadku zniszczenia lub podrobienia testamentu.
Od 15 listopada 2023 roku dołączono dwie nowe przesłanki: uchylanie się od alimentów oraz od obowiązków pieczy nad spadkodawcą. Te przesłanki nie będą miały zastosowania, jeśli spadkodawca zmarł przed datą 15 listopada 2023 roku.
Analiza przez Sąd niegodności dziedziczenia opiera się na ustaleniach faktycznych, uwzględniając zmiany w art. 1 pkt 4 ustawy z 28 lipca 2023 roku, które wprowadziły dodatkowe punkty 4 i 5 do art. 928 §1 kodeksu cywilnego.
Zmiany dotyczą także treści art. 935 kodeksu cywilnego, który zawęża krąg spadkobierców ustawowych. Wprowadzone modyfikacje ograniczają dziedziczenie dla krewnych trzeciego stopnia, czyli dziadków spadkodawcy i ich potomków.
Nadal obowiązuje zasada, że brak osób z I i II kręgu uprawnia dziadków od strony matki i ojca do dziedziczenia. Od 15 listopada 2023 roku brak potomków dziadków będzie skutkował przejęciem spadku przez gminę, w której spadkodawca miał ostatnie miejsce zamieszkania.
Również procedura odrzucenia spadku dla małoletnich dzieci uległa uproszczeniu. Jeżeli dziecko jest powołane do dziedziczenia wskutek uprzedniego odrzucenia spadku przez rodzica, to czynność polegająca na odrzuceniu spadku w imieniu dziecka przez rodzica, któremu w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, gdy jest dokonywana za zgodą drugiego z rodziców, któremu również w tym zakresie przysługuje władza rodzicielska, albo gdy jest dokonywana wspólnie, nie wymaga zezwolenia sądu opiekuńczego. Wystarczy oświadczenie złożone przed notariuszem lub w sądzie spadku, spełniające warunki określone w art. 101 § 4 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.
Nowe przepisy przewidują również zmiany w terminach przyjęcia lub odrzucenia spadku (art. 1015 i 1019 kodeksu cywilnego). Spadkobierca ma sześć miesięcy na złożenie oświadczenia, a brak reakcji będzie oznaczać przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Te zmiany eliminują niepewność, zwłaszcza w przypadkach, gdy sąd spadku nie zdążył odebrać oświadczenia od rodziców oświadczenia o odrzuceniu spadku w imieniu małoletniego dziecka.
Nowe regulacje wyraźnie usprawniają proces dziedziczenia, eliminując niejasności i upraszczając procedury związane z dziedziczeniem.
Obraz autorstwa azerbaijan_stockers na Freepik